Spadek

Spadek

Spadek – bogactwo, majątek, skarby po przodkach.

Kiedyś był to częsty temat literatury i filmu. Potem, jeszcze całkiem niedawno, temat spadku pojawiał się mniej – jako synonim bogactwa, a bardziej w kontekście ryzyka odziedziczenia długów i poszukiwania sposobów, jak tego uniknąć.

Dziś – tak jest przynajmniej w sprawach, z którymi ja mam do czynienia – temat spadku się „unormalizował”. Nie znaczy to jednak, że nie budzi emocji.

Czym jest spadek

Po pierwsze – spadek, to prawa i obowiązki majątkowe zmarłego (zwanego spadkodawcą), które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, zwanych spadkobiercami.

Po drugie – spadek „uaktywnia się” z chwilą śmierci spadkodawcy, ale – aby w pełni możliwe było dysponowanie spadkiem, konieczne jest stwierdzenie nabycia spadku (wydawane przez sąd spadku), ewentualnie poświadczenie dziedziczenia (sporządzane przez notariusza). Czyli dokument, w którym są oficjalnie wskazani wszyscy spadkobiercy konkretnego spadkodawcy i podane są wartości ułamkowe, tj. oznaczenie części, w jakiej każdy z wymienionych spadkobierców nabył spadek.

Przykład: spadek po Zenonie Smutnym nabyli: małżonka zmarłego Aldona Smutna z d. Topaz w 1/4 części oraz dzieci: Anatol Smutny, Roman Smutny, Helena Radosna z d. Smutna i Teresa Teodor z d. Smutna w części po 3/16 każdy.

Uwaga: w zależności od sytuacji, samo stwierdzenie nabycia spadku może nie wystarczyć. Zazwyczaj konieczne, albo przydatne będzie przeprowadzenie działu spadku.

Po trzecie – ustalenie tego, kto jest spadkobiercą danego, konkretnego spadku, będzie zależne od wielu okoliczności.

Między innymi od tego:
1. czy spadkodawca sporządził testament (mógł go napisać lub przekazać ustnie)
2. czy wszyscy spadkobiercy, wskazani ustawą albo testamentem, dożyli otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy)
3. czy ktoś ze spadkobierców odrzucił spadek
4. czy kogoś ze spadkobierców uznano za niegodnego dziedziczenia.

Po czwarte – możliwe jest zawarcie specjalnych umów, dotyczących spadku. Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Ponadto spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.

Uwaga: nie wszystkie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego wejdą w skład spadku

O tym,
– które prawa i obowiązki wejdą w skład spadku, a także o tym,
– na które osoby ten spadek przejdzie,
decydują przepisy kodeksu cywilnego.

I tak nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego, które

1. były ściśle związane z jego osobą
– np. obciążający zmarłego obowiązek względem dziecka, czy współmałżonka, czy prawo do kwatery stałej, przydzielonej żołnierzowi zawodowemu (emerytowi, renciście wojskowemu).

Podobnie, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego, które

2. z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami
– np. wkład w Pracowniczej Kasie Zapomogowo-Pożyczkowej. W momencie przystąpienia do kasy pracownik wypełnia i podpisuje Deklarację Przystąpienia do PKZP. W jednym z punktów tej Deklaracji znajduje się oświadczenie w brzmieniu: „W razie mojej śmierci wpłacone przeze mnie wkłady członkowskie zapisuję na rzecz ……………….. nr PESEL, którą to kwotę proszę wypłacić wskazanej osobie po potrąceniu ewentualnego zadłużenia”. Pracownik może wskazać tu osobę według swego uznania, bez względu na to, czy wskazana osoba wejdzie w krąg spadkobierców, czy nie.

Niestety – pieniądze potrafią „namieszać” w rodzinie.

Zdarza się, że w obawie ewentualnych, przyszłych nieporozumień pomiędzy dziećmi – rodzice decydują się podzielić swój majątek już za swojego życia.

Darowują nieruchomości, ustanawiają dożywocia. Rozdają wszystko i przestają „być u siebie”. A trzeba pamiętać, że poczucie „bycia u siebie” jest niezwykle ważne dla naszej psychiki.

Uwaga: te „typowe” umowy dożywocia i darowizny, to nie są te, wspomniane wyżej przeze mnie, umowy dotyczące spadku.

Jeśli potrzebujecie Państwo konsultacji w zakresie sprawy spadkowej – zapraszam do kontaktu. Z przyjemnością Państwu pomogę.

Monika Orłowska 
radca prawny

Zdjęcie Jingming Pan pochodzi z Unsplash

***

Jak napisać skuteczny testament? Przeczytaj historię jednego testamentu

Jak napisać skuteczny testament?

Czy chcesz, aby Twoje dzieci miały jasną sytuację w sprawie majątku spadkowego? Aby realizacja Twojej woli była łatwa, ba – odnosząca skutek z chwilą śmierci?

Tak, tak – wbrew pozorom nabycie spadku nie zawsze bywa oczywiste. I nie każde zapisy testamentowe odniosą skutek z chwilą śmierci spadkodawcy. Nawet jeśli testament będzie ważny [Czytaj dalej…]

W czym mogę Ci pomóc?

Na blogu jest wiele artykułów, w których dzielę się swoją wiedzą bezpłatnie.

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej płatnej pomocy prawnej, to zapraszam Cię do kontaktu.

Przedstaw mi swój problem, a ja zaproponuję, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić i ile będzie kosztować moja praca.

Monika Orłowska

radca prawny

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego 
Moniki Orłowskiej w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły: polityka prywatności.

    Scroll to Top